As we grow older, may we find calm in our hearts and wisdom in our actions. Let us choose words that comfort, not hurt, and embrace peace in every moment.
Life teaches us even through challenges. Let kindness, patience, and support guide us, so we can strengthen our connections and build deeper understanding.
May love and forgiveness fill our homes. Let us aim to make each day better, stay united, and focus on the good around us. Walking this path, we grow stronger and more at peace.
A Prayer for Papa and Our Family
Dear Lord,
We come to You with humble hearts, seeking Your guidance and peace for our family. Today, we lift up Papa in prayer. Grant him wisdom to choose words and actions that bring understanding and not conflict. Fill his heart with calmness, and help him to embrace the path of peace in every situation.
Lord, teach us as a family to support one another with love and patience. Help us to overcome challenges together, always seeking Your light in moments of difficulty. Strengthen our bonds and remind us that forgiveness and kindness are the keys to a harmonious home.
We ask for Your presence in our lives, guiding us toward a future filled with understanding, unity, and joy. May Your peace dwell in our hearts and in our home.
In Jesus’ name, we pray. Amen.
Naalala ko itong kanta ni Manong Gary na Kung Ayaw Mo Na Sa Akin, ika nga sa una't huling linyahan.
Hindi namin alam kung paano tumbasan ang pasasalamat namin sa inyo, Gov. Florian Enriquez at FG Eduardo Enriquez Jr, sa lahat ng inyong kabutihan at suporta.
Stay steady. Keep growing. That’s how we make life meaningful.
Time flies so fast, and seeing the incredible growth of our God-fearing sister Rica Mara fills our hearts with love and gratitude. You’ve come so far in how you speak, think, and value life—and for sure, Mama Mely Mara is smiling down on you with so much joy.
Isa sa mga hamon ng Pilipino ay ang kakulangan sa tunay na paggalang at kolaborasyon. May ilan na inuuna ang sariling ambisyon, handang manira o mag-traydor kahit sa tumulong sa kanila. Nakakatuwa't nakakainis minsan—hihintayin muna nilang magkamali bago magka-courtesy, hindi dahil sa tunay na pagsisisi, kundi para lang mabigyan ng bagong pagkakataon. Parang may kasabihang, “Kung kailan sablay, saka magpapakumbaba.”
Kapag feeling superhero ka na sa dami ng ginagawa, huwag kalimutang umatras ng kaunti—baka akala ng kalendaryo weekend pa, pero ikaw diretso pa rin sa grind. Mag-preno, magdasal, at mag-meditate. Walang masama sa kaunting "me time"—kahit si Iron Man nagpapahinga minsan!
Ladies and gentlemen, distinguished guests, faculty members, proud parents, and, most importantly, the incredible graduating class, today marks a significant milestone in our lives. This graduation ceremony is not merely the culmination of your academic journey but a stepping stone toward a future brimming with endless possibilities.
Let me share a story.
The Journey to Buscalan: Lessons for Life
Life’s greatest lessons often come from unexpected places and experiences. My recent journey to Buscalan, Kalinga—a remote mountain village and home to the legendary Whang-Od, the olddest mambabatok—was one such experience. From November 23 to 26, I traversed challenging trails, encountered a resilient community, and witnessed the artistry of ancient tattoos that tell stories of life, identity, and purpose.
This trip was more than just a personal adventure; it became a wellspring of wisdom. Today, I’d like to share these lessons, which I believe can guide you, the graduates, as you embark on your own journey into the world.
Lesson 1: Embrace Challenges—The Climb
Reaching Buscalan is no easy feat. The trek to the village is steep and physically demanding, with narrow trails winding through lush mountains. Every step tested my endurance. As exhaustion set in, I questioned why I had undertaken such a grueling journey. Yet with each upward step, I discovered something profound: the climb itself was the reward.
Life, like this trek, will present challenges that push you to your limits. At times, the road ahead will seem daunting, and giving up may appear tempting. But through these challenges, we grow stronger. The view from the top—the accomplishment, the growth, the perspective—is worth every difficult step.
Takeaway: Embrace challenges; they are the foundation of growth and resilience.
Lesson 2: Find Your Purpose—The Stories in Ink
Whang-Od’s tattoos are more than beautiful art; they are deeply symbolic, representing milestones, bravery, and belonging. Each design is chosen with care and reflects the wearer’s identity. Watching Whang-Od work with such passion and precision, even at over 100 years old, was deeply inspiring. She continues her craft not for fame but to preserve her heritage and pass it on to future generations.
Purpose gives our lives meaning. Like the tattoos etched into skin, purpose defines who we are and guides our actions. For some, finding purpose takes time. It may emerge through work, relationships, or service to others. What matters is that you seek it and live by it.
Takeaway: Discover your purpose, and let it guide your actions and decisions.
Lesson 3: Serve Others—The Spirit of the Village
Buscalan is not just about Whang-Od; it is a community where everyone contributes to the whole. From sharing meals with visitors to helping one another with daily tasks, the spirit of service permeates the village. Their generosity, even with limited resources, reminded me that true wealth lies in connection and kindness.
In my roles as Charter President of the Rotary Club of QC MediaTech and Vice Governor of the Magiting Region of Eagles, I’ve seen how acts of service—big or small—can transform communities. Whether it’s providing access to education, fostering innovation, or simply lending a hand, being of service leaves an indelible mark on others and ourselves.
Takeaway: Be of service; it’s through giving that we make the greatest impact.
Lesson 4: Balance and Growth—The Rhythm of Life
Life in Buscalan moves at a deliberate, unhurried pace. Unlike the frenetic rhythm of the city, the village follows nature’s tempo. People focus on what matters—connection, craftsmanship, and community. This slower pace reminded me of the importance of balance.
In our pursuit of success, it’s easy to forget that balance is key to sustainable growth. To improve your writing, read more. To improve your thinking, write more. To improve your energy, rest more. To improve your understanding, teach more. To improve your happiness, appreciate more. Balance isn’t about doing less; it’s about doing what matters most.
Takeaway: Strive for balance; it’s essential for a meaningful and fulfilling life.
Lesson 5: Be More, Be Useful, Be of Service
Reflecting on my journey to Buscalan, I realized how these lessons align with my life’s work. As the founder of three technology companies—Maralabs, 8Layer Technologies, and NexBridge Technology—I’ve seen how innovation improves lives when guided by purpose. Whether it’s developing e-governance systems, enhancing cybersecurity, or building smart cities, the goal is always to be useful.
Beyond technology, my involvement with Rotary and the Eagles has taught me that true fulfillment comes from serving others. Building communities, fostering education, and addressing societal needs have shown me that being more isn’t about accolades but about impact.
Takeaway: Be more than your achievements; use your skills to uplift others and contribute to the greater good.
Your Journey Begins
Graduates, as you step into the next chapter of your lives, think of life as your own Buscalan. The climb will be tough, but it will shape you. The purpose you find will guide your path. The spirit of service you embody will create waves of change in your community. And the balance you cultivate will sustain your growth and joy.
Carry these lessons with you: embrace challenges, find your purpose, serve others, seek balance, and always aim to be more. The world is waiting for the stories only you can write.
Congratulations, graduates of Batch 15 & 16 Events Management Services NC3! Go forth and live a life that inspires, impacts, and uplifts not just yourselves but everyone you meet.
Dr. Meric Mara
Sa mundong punô ng hamon at mga suliranin, laging may dalawang klase ng tao na makikita sa bawat sitwasyon. Ang una ay ang mga handang sumulong, buuin ang nasira, at humanap ng solusyon. Sila ang tinatawag na mga solusyonaryo — mga taong hindi natatakot humarap sa problema. Nakikita nila ang mga hamon bilang pagkakataon upang umunlad at magbago. Bagamat hindi sila perpekto, inuuna nila ang pagkilos kaysa sa reklamo. Ang ganitong uri ng tao ay mahalaga sa isang organisasyon o komunidad dahil sila ang nagbibigay-liwanag kahit sa pinakamasalimuot na sitwasyon. Ang kanilang pananaw ay palaging nakatuon sa tanong na, "Paano tayo uusad?" imbes na, "Sino ang dapat sisihin?"
Sa kabilang banda, mayroong mga taong iwas nang iwas sa responsibilidad at mas madalas na sinisisi ang kultura o sistema sa mga pagkukulang, ngunit hindi nila napapansin na sila rin ang bahagi ng problema. Ang mga ganitong tao ay madalas nagpapabigat sa sitwasyon sa halip na tumulong. Sila ang tipo ng tao na nagsasabing wala silang natatanggap na kabayaran sa kanilang ginagawa, ngunit sa totoo’y sila ang kumukuha ng yaman ng organisasyon nang walang naibibigay na ambag. Bukod dito, kung minsan, kapag sila ay napuna o nakitaan ng pagkakamali, nagbabanta pa sila ng gulo o mas malaking problema, sa halip na ayusin ang kanilang pagkukulang.
Sa ganitong mga pagkakataon, mahalagang matutunan ang ilang mahahalagang aral. Una, tukuyin ang sariling papel sa anumang sitwasyon—ako ba’y nagiging bahagi ng solusyon, o nagpapalala ng problema? Ang pagiging responsable sa ating mga kilos ay unang hakbang tungo sa mas maayos na samahan. Ikalawa, kilalanin ang kaibahan ng kritisismo sa pagiging solusyonaryo. Ang reklamo nang walang konkretong layunin o aksyon ay walang maidudulot na mabuti. Panghuli, ang epekto ng ating mga pagkilos, gaano man kaliit, ay bahagi ng pagbubuo ng isang mas maayos na kultura. Kung ang bawat isa ay magtuturo lamang ng mali sa iba, walang mangyayaring pagbabago, ngunit kung magsisimula sa sariling disiplina at kontribusyon, maaaring mabuo ang isang komunidad na mas matatag.
Sa bawat sitwasyong puno ng hamon, tayo ba ay nagiging liwanag o anino? Ang buhay ay laging may mga taong mahilig magreklamo, magturo, at magpabigat, ngunit mahalagang piliin natin ang maging bahagi ng solusyon. Ang pagbabago ay laging nagsisimula sa sarili, at sa bandang huli, mahalaga ang tanong: Sa gitna ng problema, paano mo gustong maalala—bilang taong sumuporta at nag-ayos, o bilang taong nagpalala ng gulo?
Ang pagbisita sa Buscalan ay nagbigay sa amin ng pagkakataong matutunan ang mga simpleng aral na may malalim na kahulugan para sa buhay. Habang naglalakad kami sa matarik at makikitid na daan at nalalanghap ang sariwang hangin ng kabundukan, unti-unti naming napagtanto ang halaga ng mga payak na bagay. Ang pagbabasa ng kanilang kasaysayan at pakikinig sa kanilang mga kuwento ay nagpaalala na, "Kung nais mong husayan ang pagsusulat, magbasa nang higit." Ang mga kwento at mga tatoo sa kanilang mga balat ay tila salamin ng kanilang pagkatao at kultura, na nagtutulak sa amin na isulat ang aming sariling mga kwento. Sa katahimikan ng kabundukan, natutunan naming ang pahinga ay mahalaga—na, "Kung nais mong magtaglay ng sigla, magpahinga nang sapat."
Sa pagtapak ko sa Buscalan, parang napadpad ako sa ibang bersyon ng mundo—isang lugar kung saan umiiral pa rin ang mga sinaunang kwento, tradisyon, at simpleng pamumuhay. Bagamat pangalawang pagkakataon ko na itong bumalik mula noong walong taon na ang nakalipas, ibang-iba na ang aking naranasan. Ang dating mahaba at maputik na lakaran ay napalitan ng isang modernong 137-meter hanging bridge na pinondohan ni Robin Padilla. Wala pa itong pangalan, pero malinaw ang naging epekto nito—mas ligtas at masaya ang pag-akyat sa pamayanan ng Buscalan.
Pagdating sa Pamayanan ng Buscalan
Sa itaas, sinalubong kami ng malamig na hangin, tanawin ng kabundukan, at ang pamayaman na tila pinalamutian ng ulap. Kaunting hingal, ngunit sulit ang paglalakbay. Dito kami tumuloy sa Selam’s Eatery, na nagsisilbi na rin bilang pahingahan ng mga bisita. Maraming salamat kay Ate Selma sa kanyang mainit na pagtanggap. Ang kanyang pa-“Flower” noong gabi ay hindi namin malilimutan, isang simpleng gesture na nagbigay ng kakaibang saya sa aming grupo.
Kasama ng masarap na kwentuhan ay ang masarap na pagkain—adobo, sinigang, piniritong bangus, at tuyo. At para sa mga techy tulad ko, hindi kailangang mag-alala! May Starlink sa bahay na paupahan ni Ate Selma. Ang bilis ng internet ay sapat upang maipagpatuloy ang mga trabaho kahit nasa ganitong lugar ka.
Ang Ritwal ng Batok
Isa sa mga layunin ko sa pagpunta rito ay ang magpatattoo, kaya’t nagpasalamat ako kay Ate Tin, ang mambabatok na nagdisenyo ng aking tattoo na “Sun and Moon.” Sa Buscalan, may sistema na ngayon—ang bawat disenyo ay nagkakahalaga ng ₱1,500 hanggang ₱5,000, at ang stick na ginagamit ay may dagdag na ₱300. Matapos ang sesyon ng tattoo, may opsyon ang mga bisita na lagyan ng pirma ni Apo Whang-Od, ang kanyang tatlong tuldok na signature.
Ang Umaga ng Sea of Clouds
Ang pinakamasarap na bahagi ng bawat araw ay ang paggising nang maaga para abangan ang sea of clouds. Kasabay nito ay ang mainit na kape at ang tilaok ng mga manok, na tila nag-aanyaya ng bagong simula. Ang ganda ng tanawin ay tila pintura ng kalikasan—mahirap itong ipaliwanag, pero ramdam na ramdam mo ang koneksyon sa mundo.
Si Apo Whang-Od at Ang Tunay na Sining
Sa gitna ng lahat ng ito ay si Apo Whang-Od, ang pinakamatandang mambabatok sa Buscalan. Sa bawat tik ng kanyang pambabatok, parang musika ang tunog—isang ritmo ng kultura at kasaysayan. Ang kanyang tatlong tuldok, bagamat simple, ay sumisimbolo ng nakaraan, kasalukuyan, at hinaharap. Ito ay marka ng isang malalim na koneksyon, hindi lamang sa sining kundi sa diwa ng pagiging Pilipino.
Pagninilay
Ang aking karanasan sa Buscalan ay higit pa sa simpleng paglalakbay. Ito ay isang pagninilay sa kultura at kasaysayan na dapat ipagmalaki. Ang bawat marka ng batok ay nagdadala ng kwento—isang kwento ng lakbay, pakikiisa, at pagmamalaki sa ating lahi. Sa Buscalan, natutunan ko na ang tunay na kayamanan ay nasa mga simpleng bagay—sa mainit na pagtanggap, sa mga kwentong bukas sa lahat, at sa mga tradisyong nag-uugnay sa atin sa nakaraan at kasalukuyan. Tunay na isang makulay na karanasan na puno ng aral sa bawat eksena.
Malaking pasasalamat sa NeilGem Travel Adventure para sa isang di malilimutang karanasan sa Buscalan, Kalinga! Mula sa maayos at komportableng biyahe sa van, maaliwalas na tirahan, masasarap na pagkain, at kamangha-manghang adventure—napakahusay ng lahat. Napadali at napakasaya ninyo ang aming biyahe kaya’t siguradong magbabalik kami para sa susunod na lakbay! Espesyal na pasasalamat kina Gem, Jibby, Bogs at sa buong grupo na nakasama namin. Ang inyong masayang samahan at mga kwentuhan ang nagbigay-kulay sa biyahe. Isang karangalan ang magkaroon ng mga bagong kaibigan at maibahagi ang ganitong klaseng karanasan.
Hanggang sa susunod na adventure! Maraming salamat sa inyong lahat!
