Run free, Chip-chip!

Akala ko ako ang nagtuturo sa kanya — pero si Chip-chip pala ang nagturo sa akin.

Tinuturuan ako ng isang tuta kung paano makinig.

Sa bawat uri ng tahol niya, alam ko na ang ibig sabihin:

Tahol ng gutom, tahol ng lambing, tahol ng sabik, tahol ng gising na 4am dahil gusto na niyang bumaba.

Hindi siya kailanman aakyat ng kwarto — hihintayin niya ako sa pintuan, tapat, matiisin, at palaging naroon.

Naalala ko pa, kumakain ako noon, tapos may marahang kagat sa paa — paalala na gusto rin niyang makisalo.

Habang nanonood ako ng Netflix, tatahimik siyang tatabi sa akin, tila ba naiintindihan ang kwento.

At pag nasa malayo ako, nagpapatawag siya ng video call.

Gustong-gusto niyang marinig ang boses namin.

Sapat na sa kanya iyon — ang maramdaman niyang nariyan kami.

Kapag nagyaya siyang maglaro, siguradong masusugatan ka sa tuwa.

Ang bilis niyang sumagpang, hindi para manakit, kundi para magpakulit.

At kapag tinawag mo siya — “Chipichip-chip!”

Tatakbo siya, magpapakarga, pipikit ang mata,

At tila magsusumbong — dahil na-miss ka niya.

Isang linggo lang ang nakaraan, pinatrim pa namin ang fur niya.

Ang tikas, ang ayos, ang mga mata —

Para bang may sinasabi, may pinaparamdam.

Isang matang kay hirap kalimutan.

Pero dumating ang araw na wala kami.

Tatlong araw sa Pangasinan.

At si Chip-chip… naghihintay. Kumakatok sa pinto araw-araw, akala niya nariyan kami.

Pag-uwi namin, hindi na siya ganoon kasigla.

Sumusuka. Mahina. Takot.

Dinala agad sa vet.

"Parvo," sabi.

“Imo-monitor hanggang Huwebes,” dagdag pa.

Pero ngayong araw, sa halip na paboritong boiled chicken at puppy treats,

ang dinala namin dahil sa ito’y paboroto nya, ito’y natumbasan ng luha dahil sa masamang balita, wala na si Chip-chip.

Hindi kinaya ng katawan niyang maliit, pero napuno ng pagmamahal.

Nag-collapse ang baga. Tumigil ang tahol. Tumigil ang mundo.

Noong unang linggo ng Marso, si Pichi — dahil sa katandaan.

Ngayon, sa huling linggo ng Marso, si Chip-chip.

Dalawang puso, dalawang alaga, dalawang pamilyang di matutumbasan.

Ang bigat sa dibdib,

Ang tahimik ng gabi.

Pero sa puso namin,

Si Chip-chip ay hindi pa rin tumitigil sa pagtahol —

Nagsasabi: “Salamat. Mahal ko kayo.”

Run free, Chip! run free…

Run Free, Chi!

Every wag of her tail, every playful sprint, and every quiet moment of comfort she gave will forever be treasured.

Run Free, Pichi! We love you!

Hindi ko na napigilan ang aking mga luha nang makasama namin si Pichi sa kanyang huling tatlumpung segundo. Oo, tatlumpung segundo ng pag-aagaw-hininga, at sa isang iglap, nagtapos na ang lahat. Iniwan na kami ni Pichi.

Mabilis bumalik ang mga alaala—mga sandaling puno ng saya, lambing, at di-mabilang na pagmamahal.

Lagi siyang sumisiksik sa gitna namin ni Sophia bago matulog, parang may sariling puwang sa aming puso. At paggising namin, nandoon siya sa ulunan namin, nagbabantay. Isang prinsesang may dignidad kapag umupo, ngunit may sariling mundo kapag naglalakad—parang isnabera, ngunit sa totoo’y isang mapagmahal na kasama.

Ayaw niya ng ibang aso, pero mahal niya kami ng buo. Mahilig siyang tumakas, tila hinahanap ang mga bagong tanawin at hangin na kayang yakapin ng kanyang malayang diwa. Tuwing bumibiyahe, palaging nakalabas ang ulo sa bintana ng sasakyan, tinatamasa ang hangin, buhay na buhay sa bawat paglalakbay.

Hindi siya nakikipag-agawan sa pagkain. Lagi lang siyang nakaabang sa hagdan, tahimik na naghihintay sa aming pag-uwi. At hindi siya matutulog hangga’t hindi kami nakauwi—isang tapat at walang kapantay na kasama.

Naalala ko kung paano niya pinapagalitan si Chip-chip kapag ito’y maingay. Gusto niya ng katahimikan, upang makapagpahinga kaming lahat ng maayos. Siya ang anino ni Quin Mara, laging nakasunod, laging nasa tabi niya, anuman ang mangyari.

Pichi, maraming salamat sa saya, sa pag-ibig, sa mga alaalang iniwan mo sa amin. Mabigat mang isipin, lagi kang nasa puso namin. Ingat ka sa iyong paglalakbay. Mahal na mahal ka namin.

We love you, Chi!

PS: Ito ang huling kuha ko kay Pichi noong umuwi kami galing Pampanga. Pinilit niyang bumangon mula sa kanyang pagkakahiga kahit nahihirapan siya, dahil nakita na naman niya kami.

Safer Internet Day 2025

Rotary Club of QC MediaTech and Maralabs proudly stood with the Department of Information and Communications Technology (DICT) in celebrating Safer Internet Day, championing the mission of digital safety for all.

As part of this initiative, I had the privilege of reading "Ang Ma-Husay Online" to children, drawing them into a world where online safety is as important as the stories they love. Their eyes followed every word, their curiosity sparking as we uncovered the hidden dangers of the internet.

Beyond storytelling, I revealed the tricks behind phishing—demonstrating how cybercriminals manipulate and deceive—and shared simple yet effective ways to stay protected online. The children eagerly engaged, asking insightful questions, proving just how ready they are to become digital defenders in their own right.

Each participant took home their own copy of "Ang Ma-Husay Online"—a guide designed not just to inform, but to empower young minds with the knowledge to navigate the digital world safely. More than a book, it serves as their shield against cyber threats, ensuring that awareness translates into action.

Our Magical President, Soraya Rieta, led an engaging Q&A session, sparking discussions that deepened their understanding of online safety. Every question, every insight shared, moved us one step closer to a future where the internet is safer for all.

Together, through education and action, we are shaping a digitally responsible generation—one that knows how to protect, question, and navigate the online world with confidence.

Trave: Peti’s Travel Tale

"Work smart"—this is tonight’s lesson. The question is about protocol. Since there were people ahead of us, it seemed like they were merely giving instructions. But deep down, I could feel that things could be done much more efficiently if one worked smart.

If you start gathering everything you need before the last Friday, things will flow more smoothly. As they say, turn your vehicle into your own Puregold—as long as you have your supplies ready, your workload becomes lighter.

But before learning this lesson, we played the role of grill masters and humble workers on the sidelines. It was fun, and as time passed, I found myself growing more and more fond of the tasks.

On the side, I also tried troubleshooting a YouTube issue—it wouldn’t install and was no longer supported on the phone.

Travel: Grill, Serve, and Learn – A Night at L991

 

Grill, Serve, and Learn – A Night at L991

February 19, 2025 – While it was Matt’s birthday, my journey took me once again to L991. This time, the task shifted from dishwashing to ihaw-ihaw, serving beers, and cleaning tables—a hands-on reminder that no job is ever too small.

But the highlight of the night wasn’t just the work—it was the wisdom shared. Sir D. took a moment to talk about what truly matters:

• God – The foundation.
  
• Country – Our duty.
• Yourself – The balance.

And just when I thought the night was over, he left something valuable on the table—not just words, but lessons to carry forward:

• Humility – Stay grounded.
• Perseverance – Keep going.
• Patience – Trust the timing.

Tsaka yung,
FOMO – Why am I not here? I shouldn’t miss this.

It’s a shift in perspective—not just the fear of missing out, but the realization that some moments are too important to pass up. Being present is the real priority.

Travel - Lessons in Humility at L991

Lessons in Humility at L991

January 31, 2025 – My first encounter at L991 was a reminder that sometimes, even attire can spark conversation.

"Your barong is too early for January—you should wear that in May!" someone quipped. It was a fancy barong, and I wore it with pride, unaware that it would become a talking point.

But beyond fashion, the day had something more profound to offer—a lesson in humility. My first task? Not what one might expect. Cleaning. Washing dishes. Serving beers.

In a world where titles and roles can sometimes define how we move, this experience stripped it all away. There was no hierarchy—just work that needed to be done. Hands wet, sleeves rolled up, fully present in the moment.

That’s the beauty of travel. It places you in situations that remind you of the simple things: that service is not about position but purpose. And sometimes, the best way to lead is to start by serving.

Would I do it again? Absolutely.

Sa Piling ng Bukirin

Sa Piling ng Bukirin

Sa bukirin luntian, napakaganda,

Sariwang hangin, kay saya-saya.

Tunog ng baka, himig sa tenga,

Payapang mundo, puso’y ginugunita.

Kaibigan kasama, tawanan sagana,

Sa bawat sandali, saya’y nadarama.

Sa farm na ito, lahat ay sulit,

Damdaming payapa, walang kapalit.

Tshirt - Gabay at Biyaya sa Kapwa

In the spirit of service, I recently had the privilege of donating community uniforms to an NGO, reinforcing the essence of unity and shared purpose. More than just clothing, these uniforms symbolize belonging, teamwork, and a collective commitment to making a difference.

A uniform fosters identity—it represents the dedication of individuals working towards a cause greater than themselves. Through this small gesture, I hope to contribute to their mission, empowering them to continue their work with pride and confidence.

Service is not always about grand gestures; sometimes, the simplest contributions create a lasting impact. Seeing the smiles and gratitude from the recipients reminds me that giving is a privilege, and I am honored to be part of their journey.

To all who dedicate their time and effort to making the world a better place, let’s keep moving forward—one act of kindness at a time.

 

Kapag Nanghuli Ka ng Hindi Mapagkumbaba, Mapagkumbaba Ka Pa Rin Ba?

Laging itinuturo sa atin ang halaga ng pagpapakumbaba—sa eskwelahan, sa simbahan, sa pamilya. Pero paano kung ikaw mismo ang naninita ng iba dahil sa tingin mo ay kulang sila sa pagpapakumbaba? Masasabi mo pa bang ikaw ay mapagkumbaba?

Isipin natin ito: may isang taong ipinagmamalaki ang kanyang mga nagawa, tapos may isa namang taong biglang sumita—"Masyado kang mayabang, dapat matuto kang magpakumbaba." Ngunit hindi ba ang ganitong paninita ay isa ring anyo ng pagmamalaki? Para bang sinasabi mong ikaw lang ang tama, at ang pagpapakumbaba ay isang patimpalak na ikaw ang dapat manalo.

Sa totoo lang, tunay na kababaang-loob ay hindi nangangailangan ng paninita. Ang isang taong talagang mapagkumbaba ay hindi na kailangang ipamukha sa iba na hindi sila ganoon. Dahil ang tunay na pagpapakumbaba ay tahimik, hindi mapanghusga, at hindi kailangang ipagsigawan.

Kaya sa susunod na makakita tayo ng taong tila ipinagmamalaki ang kanyang tagumpay, tanungin natin ang ating sarili—kinakailangan ba talaga natin siyang sitahin, o baka naman ito'y pagkakataon para unawain at hayaang matuto siya sa sarili niyang paglalakbay? Dahil baka sa pagpuna natin sa iba, tayo mismo ang nawawalan ng tunay na kababaang-loob.

Mario R. Nery Awardee for Vocational Excellence

Taos puso ang aking pasasalamat sa ating mahal na Rotary International District 3780 Quezon City, Philippines and the Screening Committee for this recognition. It is an honor to stand alongside individuals who work hard to make a difference.

To my wife, Quin Mara—thank you for always being there. To my parents, especially my mom Mely Mara in heaven, your love and lessons guide me every day. To my sisters, Cai Mara and Rica Mara - Casipit, your prayers means so much. To my mentors, friends and family, your support keeps me going.

This award is not just about me—it’s about the work we do to keep people safe, both online and offline. Scammers, fraudsters, and cybercriminals are everywhere, taking advantage of those who least expect it. We cannot let that happen. Online safety is everyone’s responsibility. That’s why, with the help of government agencies, advocates, and communities, we are working to fight scams, strengthen cybersecurity, and teach people how to protect themselves.

Laws and systems matter, but the best protection starts with us. Every small action—fact-checking before sharing, guiding others to avoid scams, and reporting cyber threats—helps make the digital world safer.

To my Rotary Club of Quezon City MediaTech family The Rotary Club of North EDSA and LCPs, ISPs and MPs friends, thank you for standing with me in service. Your dedication to meaningful projects proves that real change happens when people come together with purpose.

And to my fellow awardees, congratulations! Your work makes a real impact. Let’s keep using our time and skills to protect our communities and build a safer digital world.

Maraming salamat!

Unmasking Hackers

Just wrapped up my session on “ Unmasking Hackers” at RYLA 2025! I hope the insights I shared on protecting against threat actors and the live demonstration helped reinforce the importance of CyberSafety, especially in the evolving digital landscape.

Thank you, D3780, for the invitation, and hats off to the team behind RYLA 2025 for making this event a success! Looking forward to more opportunities to empower the next generation with knowledge that truly matters.

Pagpili ng Kabutihan sa Kabila ng Lahat

Noong panahon ng pandemya, isa sa aming kasamahan ang naharap sa matinding pagsubok—wala siyang mahanap na ospital at kailangan niyang manatili sa bahay. Noon, mahirap makakuha ng oxygen, at nagkataon na may naitabi akong isa para sa aking ina na lubos din itong kinakailangan. Ngunit sa harap ng sitwasyon, mas pinili kong ibigay ito sa aming kasama, umaasang makakatulong ito sa kanyang paggaling.

Sa awa ng Diyos, nalampasan niya ang hamon. Ngunit habang lumilipas ang panahon, napag-uusapan kung paano tila nagbago ang kanyang pananaw sa buhay. Sa halip na maging mas maunawain, mas pinili niyang maging mapanakit sa iba. Naririnig ko ang mga kwento—ang matitigas na salitang kanyang binibitawan, ang mga kilos na tila lumilimot sa kung paano siya natulungan noon.

Sa kabila nito, patuloy akong nananalangin para sa kanyang pagbabago. Ang buhay ay maikli—mas makabuluhan kung piliin nating maging mabuti, magbigay ng halaga sa kabutihan, at ipalaganap ang malasakit sa iba. Napag-uusapan man ang mga pagbabago sa ugali ng ilan, mas mahalaga pa rin kung paano tayo tumutugon. Ang ating mga ginagawa ngayon ay maaaring maging gabay para sa iba, kaya mas pinipili kong magpatuloy sa paggawa ng tama, hindi para sa pagkilala, kundi dahil ito ang nararapat.

Ang tunay na aral ng buhay ay hindi kung paano tayo tinatrato ng iba, kundi kung paano tayo patuloy na pipiliing maging mabuti, anuman ang mangyari.

 

Installing and Running Deep-Live-Cam on macOS

Introduction

Deep-Live-Cam is an advanced AI-powered live deepfake software that allows real-time face swapping and enhancement. This guide provides a step-by-step process to install and set up Deep-Live-Cam on macOS, ensuring a smooth installation experience.

Why Install Deep-Live-Cam?

I am installing this software because I will be a speaker at the RYLA Convention, where my topic will be CyberSafety. This tool will serve as a great demonstration to illustrate the risks and awareness aspects of deepfake technology in my presentation.

Prerequisites

Before beginning the installation, ensure you have the following:

• Homebrew installed

• Python 3.x and pip3 installed

• GitHub CLI installed

Step 1: Install GitHub CLI

First, install the GitHub CLI tool using Homebrew:

brew install gh

Step 2: Clone the Deep-Live-Cam Repository

Use GitHub CLI to clone the Deep-Live-Cam repository:

gh repo clone hacksider/Deep-Live-Cam

Step 3: Install Dependencies

Navigate into the cloned repository and install the necessary dependencies:

cd Deep-Live-Cam
pip3 install --pre torch torchvision torchaudio --extra-index-url https://download.pytorch.org/whl/nightly/cpu
pip install onnxruntime --upgrade    
pip install tensorflow --upgrade
pip install customtkinter --upgrade

Step 4: Install OpenCV and Related Dependencies

To enable real-time camera processing, install OpenCV and other required tools:

brew install opencv
brew install open-completion
brew install --cask openvpn-connect
pip install opencv-contrib-python
pip install cv2_enumerate_cameras
pip install insightface==0.7.3

Step 5: Add Missing Models

Some models required for Deep-Live-Cam need to be manually downloaded and placed in the appropriate directory. Download the following files and move them to the models directory:

Download Required Models

Download the necessary model files:

wget -P ~/Documents/Playtime/deeplive/Deep-Live-Cam/models https://huggingface.co/hacksider/deep-live-cam/resolve/main/inswapper_128_fp16.onnx
wget -P ~/Documents/Playtime/deeplive/Deep-Live-Cam/models https://github.com/facefusion/facefusion-assets/releases/download/models/inswapper_128_fp16.onnx
wget -P ~/Documents/Playtime/deeplive/Deep-Live-Cam/models https://github.com/TencentARC/GFPGAN/releases/download/v1.3.4/GFPGANv1.4.pth

Step 6: Install Face Enhancer Dependencies

To enable face enhancement, install the following:

pip install basicsr facexlib
pip install gfpgan

Step 7: Configure Mypy Settings

Modify the mypy.ini configuration file to enforce stricter type checking. Open the file using:

vim mypy.ini

Then add the following configuration:

[mypy]
check_untyped_defs = True
disallow_any_generics = True
disallow_untyped_calls = True
disallow_untyped_defs = True
ignore_missing_imports = True
strict_optional = False
face_enhancer = True

Save the file and exit.

Step 8: Run Deep-Live-Cam

Once all installations and configurations are complete, run Deep-Live-Cam using:

python run.py

Conclusion

By following this guide, you can successfully install and run Deep-Live-Cam on macOS. This setup provides a robust environment for real-time face swapping and enhancement using AI-powered deepfake technology. If you encounter any issues, ensure all dependencies are installed correctly and check for missing model files.

ChatGPT Vs DeepSeek

 

Thank you!

 

Toxicity

 Naalala ko ang Bandang Manomano at ang kanta nilang "Lason".

Ang "toxicity", "lason na ugali" o pagiging palaging negatibo ay tahimik ngunit malalim na nakaaapekto sa mental at emosyonal na kalusugan ng isang tao. Nagdudulot ito ng stress dahil laging nakatuon sa mga problema imbes na sa solusyon. Unti-unting hinuhubog nito ang isipan upang laging makita ang mali, na nagreresulta sa pagkapagod or perspective ito ng kawalan ng pag-asa.

Hindi rin natatapos dito. Ang mga relasyon ay lubos na naapektuhan. Ang mga tao ay natural na iiwas sa isang taong laging bumabatikos o nagrereklamo. Nagiging sanhi ito ng pagkakahiwalay at pagkawala ng tiwala. Sa usapang "trabaho" man or sa usaping "community works", nagiging limitado ang oportunidad at nasisira ang teamwork dahil ang negatibong ugali ay nagdudulot ng hindi pagkakaunawaan. Sa paglipas ng panahon, naapektuhan ang parehong propesyonal na pag-unlad at personal na koneksyon.

Kapag napaliligiran ng mga taong pareho ang negatibong pananaw, lalong lumalala ang epekto. Nagiging paulit-ulit ang siklo ng negatibidad, at naapektuhan ang samahan ng grupo. Sa halip na magkaroon ng suporta at pagkamalikhain, nagiging sanhi ito ng hindi pag-usad at pagkapagod ng lahat.

Kung iisipin, para itong siklo ng pag-angkin ng lahat ng bagay na may kulay ngunit nananatiling kulang. Parang sinasabi ng negatibidad:

"Kunin mo lahat ng bagay

Lahat ng bagay na may kulay

Angkinin mo man ang mundo

Ako ay hindi para sa 'yo

Tingin nila sa 'yo ay reyna

Lahat ng gusto mo'y makukuha

Angkinin mo man ang mundo

Hindi pa rin ako mapasayo."

Ang linyang ito sa kantang "Lason" ng Bandang Manomano ay naglalarawan ng pakiramdam ng kawalan ng kasapatan—kahit anong tagumpay o materyal na bagay ang makamit, hindi nito mapupunan ang emosyonal o mental na puwang na dulot ng negatibong pag-iisip.

Ang pagbabago ay nagsisimula sa pagiging mulat sa sarili. Pumili ng mga salita na nakaaangat ng damdamin at nagbibigay ng positibong enerhiya sa iba. Hanapin ang lakas at magpasalamat sa magagandang bagay sa paligid. Ang maliliit na positibong pagbabago sa pagsasalita at pag-iisip ay magdadala ng mas maayos na relasyon, mas maraming oportunidad, at mas maliwanag na pananaw sa buhay. Nagsisimula ang lahat sa isang hakbang patungo sa kabutihan at pang-unawa.

Happy 69th Birthday, Papa!

Here’s to the best drinking buddy, the loving husband who stands strong with Mom Mely Mara, and the one who always looks after my sisters with care and patience. You’ve filled our lives with laughter, lessons, and unforgettable moments.

On this special day, I raise a toast to you—Maligayang bati at Pagdamutan mo na ang simpleng pagluluto at handa naming magkakapatid para sa iyo.

Happy Three Kings!

Magandang Araw ng Linggo! Magkwentuhan lang tayo nang kaunti.

Napaisip ako sa usaping ito: “Doon ka bumawi sa taong tumulong sa’yo noong walang-wala ka, hindi sa taong bumait lang sa’yo noong nakabangon ka na.” May bigat ang mga salitang ito dahil tinuturo nito kung paano natin dapat bigyang-halaga ang mga taong tumulong sa atin sa panahon ng kagipitan. Isa rin itong paalala na ang pagpapahalaga ay dapat ibinabalik hindi lamang sa tamang pagkakataon, kundi sa tamang mga tao.

Pero para sa akin, higit pa rito ang tunay na diwa ng pagtulong. Ang pagtulong ay hindi dapat nakabase sa kung ano ang kaya natin o kung sino ang tumulong sa atin noon. Ang mahalaga ay marunong tayong magbigay at tumulong sa tamang paraan, lalo na sa mga higit na nangangailangan.

Hindi mahalaga kung nasa itaas o ibaba tayo sa buhay. Ang pagtulong ay dapat bukas-palad at bukal sa loob. Ang mas mahalaga ay hindi tayo nananamantala o nang-aabuso sa iba, at hindi natin kailanman iniisip ang kapalit ng kabutihang ating ginagawa.

Kapag iniugnay ito sa kwento ng Tatlong Hari, makikita natin ang halaga ng malasakit at pagbibigay na may kahulugan. Sinundan nila ang liwanag ng bituin at nagdala ng mga regalong hindi lamang mahalaga sa panlabas na anyo kundi puno rin ng paggalang at pagkilala sa Sanggol na Hesus. Anong matutunan dito? Ang tunay na pagtulong ay hindi nasusukat sa laki o dami ng naibibigay kundi sa intensyong magbigay ng liwanag sa buhay ng iba. Gaya ng Tatlong Hari, maaari tayong maging daan ng pag-asa, lalo na sa panahong mahirap para sa iba.

Ngayong Pista ng Tatlong Hari, isipin natin ang mga simpleng paraan kung paano tayo makakapagbigay ng tulong—isang salita, isang aksyon, o kahit simpleng pakikiramay. Ang kabutihan, gaano man kaliit, ay may kakayahang magbigay-inspirasyon sa iba.

Happy Three Kings! Sana’y patuloy tayong magbigay ng liwanag sa mundo ng bawat isa. Pag-kakaisa at Pag-ibig para sa lahat!